Klassieke Khoekhoense Verhale: Die Leeus se Lokval

    Twee leeus was moeg nadat hulle baie ver moes loop op soek na kos. 

    Hulle ruik en sien toe 'n jakkals kom aan en stem saam jakkalsvleis is beter as niks.

    Omdat hulle te moeg was om te jag, het hulle op die grond gaan lê en gemaak asof hulle dood is.

    Die jakkals het nader gekom. 

    Hy stop en staan en kyk toe die leeus só...

    Hy breek toe 'n stukkie gras af, stap versigtig nader, en raak met die gras aan een van die leeus se anus. 

    Toe sien hy die anus trek saam en hy skrik. 

    Hy besef dis 'n lokval en dat die leeus net maak asof hulle dood is; hulle wil hom vang en opeet.

    ''Kai aiôs, Tsuî||goab, vir hierdie heerlike kos!'' sê die jakkals hardop.

    Die twee leeus bly lê. 

    Die jakkals maak toe 'n vuurtjie met gras. 

    ''Wag, laat ek eers vuurhout gaan soek,'' sê hy en loop 'n entjie weg. 

    Terwyl hy kamma na vuurhout soek, loop hy verder en verder weg van die leeus. 

    Toe hy vergenoeg weg is, klim hy teen 'n koppie uit en skree: 

    ''Ek het aan julle se gatte gesien dat julle my wil vrek maak!''

    Dit is wat daai jakkals gesê het. 

    Die leeus was egter te moeg om hom te jag. Hulle het opgestaan en verder geloop om kos te soek.

***

    Die jakkals speel 'n ingewikkelde rol in Khoekhoense kultuur en mitologie. Dis egter 'n baie ou rol.

    Ou verhale soos hierdie met uitsluitlik diere as hoofkarakters is gewoonlik simbolies en wanneer die jakkals die hoofrol speel, het dit te doen met strategie, intelligensie, hoe om uitdagings en struikelblokke te oorkom, en gedugte vyande soos twee leeus, nie net een nie, uit te oorlê. 

    In hierdie geval verteenwoordig die leeus 'n onmoontlike situasie en hul gedrag is eg aan lokval roofdiere. 

    Daar is nie 'n enkele, eenvoudige verduideliking vir die jakkals se rol in Khoekhoen verhale nie behalwe dat sy handelinge, sêgoed en stories mens sterk herinner aan 'n veel ouer inheemse godheid wat op soortgelyke manier opgetree het, wat bekend was vir sy intelligensie, ondeundheid, truuks, en vandag algemeen verteenwoordig word deur die bidsprinkaan.

    Dié pragtige foto van twee silwerrug jakkalse (''black backs'' in die Ingels) is geneem deur Gerbus Vermaak in 2022 by die Kgalagadi Frontier Park in Suid-Afrika.

Opmerkings