Ek was opgewonde toe ek my eerste werk kry.
Dit was my kans om uit |Nomsoros te kom, om 'n ander lewe te hê as my ouers s'n.
Dadab het ons gevra om werk te soek want hy en Ma kon nie meer klere en kos vir ons vier kinders bekostig nie. Ons was almal tieners daai tyd; ek en my susters en broer.
Die Vrydagaand voor ek moes vertrek na Swartmodder, daag Dadab skielik by die huis op. Hy het sy baas op die plaas gevra of hy Saterdag kan af kry. Ek was besig om te pak en Ma-goed was besig om te eet.
Almal was bly om hom te sien.
Toe ek sy stem hoor is ek kombuis toe want Dadab bring altyd vir ons iets lekker soos 'n sak vol ||naba of vet vir kaiings, 'n skaapblad of 'n boud, 'n emmer dikroom, of Wilson lekkers.
Hierdie keer gee Dadab vir my 'n plastieksak. Almal kyk die sak toe ek dit oopmaak.
Binne-in was 'n bottel lyfroom, 'n botteltjie gliserien, tandepasta, 'n koekie seep, 'n klein vaseline, 'n klein Vicks, en 'n aanrol. Ek het nog nooit in my lewe 'n sak vol goed gekry nie. My oë was baie groot.
''Kai aiôs, Dadab,'' het ek verstom gesê.
Die volgende oggend is ek vroeg op.
Terwyl Ma brood op die rooster langs die huis braai, was ek my in die plastiek bad in my en my susters se kamer. Ek smeer my in met die lyfroom, sit gliserien aan my kort, krullerige hare om dit te laat blink, en aanrol onder my arms.
Toe ek klaar is, voel ek soos 'n nuwe mens.
Na ek my aantrek en uitgaan, kry ek vir Dadab en my broer op die agterstoep sit, elk met 'n beker koffie en 'n vars gebakte brood in die hand. Ek skink vir ek en Ma elk 'n beker koffie en vat hare vir haar.
''Is jy gereed, Kat?'' vra Ma my terwyl sy die brode op die rooster met een hand omdraai en water op die kole spat met die ander.
Ek sit haar beker op die vensterbank neer.
''Ek is, ti Ma.''
Haar oë gly vinnig oor my liggaam tot by my voete om seker te maak ek is ordentlik aangetrek.
''My kind,'' sê sy saggies sodat Dadab en my broer nie op die stoep kan hoor wat sy sê nie, ''die mense by wie jy gaan werk - ''
Sy draai brood om.
'' - bly in jou kamer, of hou jou altyd besig as Piet in die omtes is.''
''Hoe bedoel, Ma?''
Sy kyk stoep se kant toe en vee haar benerige hande aan haar voorskoot af. ''Bly uit Piet se pad, Kat, moenie alleen met hom wees nie. Hy is nie 'n goeie mens nie.''
''Kat!'' roep Dadab op die agterstoep.
Ek draai weg van Ma en stap vinnig stoep toe.
''Kom sit hier by jou Dadab.''
Ek voel weer soos 'n klein kind toe ek langs hom op die plank bankie wat hy self gemaak het gaan sit. Dadab ruik soos sigaret en koffie en skaap. My broer staan op en gaan terug na sy kamer.
''Wie se Kat is jy?'' vra Dadab my.
Nou voel ek asof ek vyf jaar oud is. ''Ek is Dadab se Kat.''
''Jy's my Kat, dis reg,'' sê hy met 'n glimlag.
''Eendag, Kat, was daar 'n man,'' begin Dadab en soos gewoonlik is ek onmiddellik meegevoer. ''Hy het 'n slegte hart gehad.''
Ek knik my kop asof ek die man met die slegte hart ken.
''Daar was iets in hom wat nie kon verdra dat goeie dinge met ander mense gebeur nie. Hy kon dit nie vat dat iemand anders eer en erkenning ontvang nie. Hy was afgunstig wanneer ander mense iets behaal of bereik of besit. Hy was só, verstaan jy, Kat?''
''î, Dadab,'' antwoord ek.
''Hy wou ook nie werk nie. Om die een of ander rede was hy oortuig daarvan dat hy alles verdien sonder om daarvoor te werk. Hy was só.
''Hy het neergesien op ander mense wat dag in en uit werk en hulle met minnagting behandel wanneer hulle meubels, of 'n kar, of geskenke koop. Hy het niks waardeer nie, ook nie sy mense nie.
''Op 'n dag, Kat, besef hy sy maats het ander lewens. Hulle gesels oor die ou dae met hom maar hulle werk, hulle woon in mooier huise as syne, hulle trek beter aan as hy, hulle gaan winkels toe met hul families, maar met hom gesels hulle oor die ou dae.
''Hy besluit toe om Aroab toe te gaan na die Goeie Mense wat daar bly. Hy was oortuig daarvan dat hulle hom sou help om te kry wat hy wou hê.
''Op Aroab aangekom gaan hy na die huis van 'n Goeie Vrou wat die slimste van almal is, sê die mense, want sy kon alles sien wat nou is, met ander woorde, die waarheid.
''Toe sy haar deur oopmaak, sien die Goeie Vrou die man se slegte hart en groet hom nie.
''Voor hy vir haar van sy probleme kon vertel, hou sy haar hand in die lug op en sê:
''Om te kry wat jy wil hê, skiet een van die drie duiwe wat op jou dak sit, maar moenie die middelste duif skiet nie. Gaan in vrede hiervandaan weg,'' en sy maak haar huis se deur weer toe.
''Terug op |Nomsoros is die man verbaas om te sien dat daar inderdaad drie duiwe op sy dak sit. Hy het hulle nog nooit voorheen opgemerk het nie.
''Hy vat die groot rekker (kettie) wat in sy kombuis hang en probeer skiet een van hulle met klippe. Hy mis en die duiwe vlieg weg.
''Die volgende oggend is die duiwe terug. Hy hoor hulle op die dak loop en hy wag sy kans af.
''Toe hulle rustig is en koer, vat hy die rekker, twee klippetjies, sluip uit by die deur, en agter die huis om. Hy dink die duiwe weet van niks.
''Hy skiet opsetlik mis met die eerste klip en toe die duiwe opstyg om weg te vlieg, hardloop hy om die huis, korrel en laat los.
''Die klip skiet opwaarts en tref die middelste duif teen die kop. Die duif val loodreg aarde toe.
''Die man sê vir homself dit is nie moontlik dat hy die middelste duif geskiet het nie. Of, het hy? Hy los die dooie duif op die grond en gaan maak tee.
''Terwyl hy op die stoep sit met sy beker kom draf-stap twee mans na sy huis toe. Die een was die predikant, die ander die diaken, en albei se gesigte blink van sweet.
''Ons is jammer om te pla, broer,'' sê die predikant, ''ook jammer vir jou, ons innige meegevoel, maar jou moeder is 'n kort ruk gelede op Swartmodder oorlede. Jy moet dadelik gaan. Sterkte.''
''Die man frons. ''Hoe lank gelede is sy oorlede?''
''Die predikant en diaken kyk mekaar. ''Tien of vyftien minute miskien.''
''Sy het skielik inmekaargesak,'' voeg die diaken by. ''Hulle vermoed dis haar hart.''
Die man het na die dooie duif in die sand gekyk en 'n onsmaaklike gevoel het oor sy binneste gespoel.
Ek giggel senuweeagtig.
''Was die middelste duif sy ma, Dadab?''
Dadab knyp my neus tussen sy vingers soos toe ek klein was.
''Dis net 'n storie, Kat,'' antwoord hy. ''Wie weet?''
'n Dag later is ek op Swartmodder, in die mooi huis van die wit vrou wat my ma grootgemaak het, saam met haar man en kinders, en haar pa, Piet. Dit was nie lank nie of ek sien waarteen Ma my gewaarsku het. Gelukkig het ek gou ander werk by die hoërskool gekry want onse mense het van Piet geweet en my onstandighede verstaan.
Ek hou van mense wat hul eie ondersteun en waardeer, en ek vermy daais wat neersien op andere.
***
|Hôas Muisoor is 'n inwoner van Satco, buite |Nomsoros, in die ||Kharasstreek van Namibië. Haar oorlede vader, Martiens (gedoop Martin), 'n plaaswerker, het vir haar hierdie verhaal in 1987 vertel, net voor sy Satco verlaat het om in Swartmodder te gaan werk. Hierdie verhaal is opgedra aan |Hôas en haar vader, Martiens Muisoor, van die !Gami‡nûn Namaqua stam.
Hierdie foto van 'n Namaqua duif (Oena capensis) is geneem deur Zagros Nature Images.
Opmerkings
Plaas 'n opmerking